Η ενέργεια και η διατροφή – Μέρος Α

Γνωρίζουμε ότι τα αυτοκίνητα, (όπως και οι άλλες μηχανές), για να λειτουργήσουν χρειάζονται ενέργεια που λαμβάνουν από την καύση της βενζίνης (γενικά καύσιμου). Η ενέργεια είναι κάπως αφηρημένη έννοια και γίνεται αντιληπτή από τα αποτελέσματά της. Η επιστήμη της φυσικής χαρακτηρίζει την ενέργεια μαζί με την ύλη ως τα δύο συστατικά του σύμπαντος. Ανάλογα με την πηγή της, η ενέργεια διακρίνεται σε διάφορες μορφές, όπως τη θερμική, την ηλιακή, την ηλεκτρική, τη χημική, την πυρηνική κλπ. Η ενέργεια στη φύση, όπως και η ύλη, δεν καταναλώνεται, αλλά μετατρέπεται από τη μια μορφή στην άλλη (π.χ. στα αυτοκίνητα από χημική σε κινητική). Έτσι και ο οργανισμός μας εσωτερικά είναι ένα ολόκληρο εργοστάσιο παραγωγής ενέργειας που τη χρησιμοποιεί για την επιτέλεση των δραστηριοτήτων του.

Για να κατανοηθεί η ενέργεια χρειάζεται να μετρηθεί και συνεπώς χρειάζεται κάποια μονάδα μέτρησης (π.χ. όπως το μήκος χρειάζεται το μέτρο). Στην επιστήμη της διατροφής χρησιμοποιούνται δύο μονάδες: η θερμίδα (kcal) και το kilojoule (kJ). Σήμερα στα συσκευασμένα τρόφιμα υπάρχουν οι διατροφικές ετικέτες που αναφέρουν την ολική ενέργεια που παρέχει ένα τρόφιμο (στα 100 γραμμάρια του τροφίμου). Επίσης σε πολλές περιπτώσεις παρουσιάζουν και το % της συνιστώμενης ημερήσιας πρόσληψης που παρέχουν 100 γραμμάρια του τροφίμου σε κάποιο θρεπτικό συστατικό για ένα άτομο με συνολικές ενεργειακές ανάγκες 2000 kcal. Σ’ αυτές χρησιμοποιείται ή το kcal μόνο του ή μαζί με το kJ. H σχέση που συνδέει τις δύο μονάδες είναι: 1 kcal = 4,2 kj

Tα τρία από τα έξι θρεπτικά συστατικά που λέγονται μακροθρεπτικά, σε αντίθεση με τα μικροθρεπτικά βιταμίνες, μέταλλα και ιχνοστοιχεία, παρέχουν στον οργανισμό την απαιτούμενη ενέργεια και φαίνονται στον παρακάτω πίνακα:

Να σημειωθεί, επίσης, ότι η αλκοόλη δίνει 7 kcal/γραμμάριο και η ζάχαρη ως υδατάνθρακας 4kcal/γραμμάριο. Τα επεξεργασμένα τρόφιμα και το αλκοόλ δίνουν πολλές θερμίδες χωρίς να το καταλαβαίνουμε. Για παράδειγμα:

Όταν ο άνθρωπος λαμβάνει συστηματικά περισσότερες θερμίδες από όσες καταναλώνει τότε έχει θετικό ενεργειακό ισοζύγιο και θα παχύνει με το χρόνο, γιατί η παραπανίσια ενέργεια αποθηκεύεται, ως λίπος. Το ενεργειακό ισοζύγιο είναι αρνητικό αν ο άνθρωπος λαμβάνει συστηματικά λιγότερες από τις καταναλισκόμενες θερμίδες και έτσι μπορεί να χάσει κιλά με το χρόνο. Έτσι 7000 kcal αντιστοιχούν σε ένα κιλό σωματικού βάρους δηλαδή λαμβάνοντας λιγότερες 250 kcal την ημέρα από όσες χρειάζεται, δηλαδή τις συνολικές ενεργειακές ανάγκες, χάνει σε ένα μήνα ένα κιλό. Αυτό όμως θα παρουσιαστεί στο δεύτερο μέρος του θέματος, όπου θα αναφερθούμε στο μεταβολισμό.

Author: Ιωάννης