Κυριακή Δ’ Λουκά
† Αρχιμανδρίτη Ανανία Κουστένη
Περιεχόμενα
Αναγνώσματα Κυριακής Γ’ Λουκά
Ο Απόστολος
Πρὸς Τίτον Ἐπιστολῆς Παύλου
Κεφ. γ’ 8-15
Τέκνον Τίτε, πιστὸς ὁ λόγος· καὶ περὶ τούτων βούλομαί σε διαβεβαιοῦσθαι, ἵνα φροντίζωσι καλῶν ἔργων προΐστασθαι οἱ πεπιστευκότες τῷ Θεῷ. Ταῦτά ἐστι τὰ καλὰ καὶ ὠφέλιμα τοῖς ἀνθρώποις· μωρὰς δὲ ζητήσεις καὶ γενεαλογίας καὶ ἔρεις καὶ μάχας νομικὰς περιΐστασο· εἰσὶ γὰρ ἀνωφελεῖς καὶ μάταιοι. Αἱρετικὸν ἄνθρωπον μετὰ μίαν καὶ δευτέραν νουθεσίαν παραιτοῦ, εἰδὼς ὅτι ἐξέστραπται ὁ τοιοῦτος καὶ ἁμαρτάνει ὢν αὐτοκατάκριτος. Ὅταν πέμψω Ἀρτεμᾶν πρός σε ἢ Τυχικόν, σπούδασον ἐλθεῖν πρός με εἰς Νικόπολιν· ἐκεῖ γὰρ κέκρικα παραχειμάσαι. Ζηνᾶν τὸν νομικὸν καὶ Ἀπολλὼ σπουδαίως πρόπεμψον, ἵνα μηδὲν αὐτοῖς λείπῃ. Μανθανέτωσαν δὲ καὶ οἱ ἡμέτεροι καλῶν ἔργων προΐστασθαι εἰς τὰς ἀναγκαίας χρείας, ἵνα μὴ ὦσιν ἄκαρποι. Ἀσπάζονταί σε οἱ μετ᾿ ἐμοῦ πάντες. Ἄσπασαι τοὺς φιλοῦντας ἡμᾶς ἐν πίστει. Ἡ χάρις μετὰ πάντων ὑμῶν· ἀμήν.
Απόδοση στη Νεοελληνική:
Παιδί μου Τίτε, αυτά τα λόγια είναι αληθινά και θέλω να τα βεβαιώνεις με την προσωπική σου μαρτυρία, ώστε όσοι έχουν πιστέψει στο Θεό να φροντίζουν να πρωτοστατούν σε καλά έργα. Αυτά είναι τα καλά και τα χρήσιμα στους ανθρώπους. Από το άλλο μέρος, να αποφεύγεις τις ανόητες αναζητήσεις σε γενεαλογικούς καταλόγους, τις φιλονικίες και τις διαμάχες γύρω από τις διατάξεις του ιουδαϊκού νόμου, γιατί όλα αυτά είναι ανώφελα και μάταια. Τον άνθρωπο που ακολουθεί πλανερές διδασκαλίες συμβούλεψέ τον μια δυο φορές, κι αν δεν ακούσει άφησέ τον, με τη βεβαιότητα πως αυτός έχει πια διαστραφεί και αμαρτάνει, καταδικάζοντας έτσι ο ίδιος τον εαυτό του. Όταν θα σου στείλω τον Αρτεμά ή τον Τυχικό, έλα το συντομότερο να με συναντήσεις στη Νικόπολη, γιατί εκεί αποφάσισα να περάσω το χειμώνα. Το Ζηνά το νομικό και τον Απολλώ, να τους εφοδιάσεις πλουσιοπάροχα με ό,τι χρειάζονται για το ταξίδι τους, ώστε να μην τους λείψει τίποτα. Ας μαθαίνουν και οι δικοί μας να πρωτοστατούν σε καλά έργα, για ν’ αντιμετωπίζουν τις επείγουσες υλικές ανάγκες, ώστε η ζωή τους να μην είναι άκαρπη. Σε χαιρετούν όλοι όσοι είναι μαζί μου. Χαιρέτησε τους πιστούς που μας αγαπούν. Η χάρη να είναι μαζί με όλους σας. Αμήν.
Το Ευαγγέλιο
Ἐκ τοῦ κατὰ Λουκᾶν
Κεφ. η’ 5-15
Εἶπεν ὁ Κύριος τήν παραβολήν ταύτην· Ἐξῆλθεν ὁ σπείρων τοῦ σπεῖραι τὸν σπόρον αὐτοῦ· καὶ ἐν τῷ σπείρειν αὐτὸν ὃ μὲν ἔπεσε παρὰ τὴν ὁδόν, καὶ κατεπατήθη, καὶ τὰ πετεινὰ τοῦ οὐρανοῦ κατέφαγεν αὐτό· καὶ ἕτερον ἔπεσεν ἐπὶ τὴν πέτραν, καὶ φυὲν ἐξηράνθη διὰ τὸ μὴ ἔχειν ἰκμάδα· καὶ ἕτερον ἔπεσεν ἐν τῷ μέσῳ τῶν ἀκανθῶν, καὶ συμφυεῖσαι αἱ ἄκανθαι ἀπέπνιξαν αὐτό· καὶ ἕτερον ἔπεσεν εἰς τὴν γῆν τὴν ἀγαθήν, καὶ φυὲν ἐποίησε καρπὸν ἑκατονταπλασίονα. Ἐπηρώτων δὲ αὐτὸν οἱ Μαθηταὶ αὐτοῦ λέγοντες· Τίς εἴη ἡ παραβολὴ αὕτη; Ὁ δὲ εἶπεν· Ὑμῖν δέδοται γνῶναι τὰ μυστήρια τῆς βασιλείας τοῦ Θεοῦ, τοῖς δὲ λοιποῖς ἐν παραβολαῖς, ἵνα βλέποντες μὴ βλέπωσι καὶ ἀκούοντες μὴ συνιῶσιν. Ἔστι δὲ αὕτη ἡ παραβολή· Ὁ σπόρος ἐστὶν ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ· Οἱ δὲ παρὰ τὴν ὁδόν ,εἰσιν οἱ ἀκούσαντες· εἶτα ἔρχεται ὁ διάβολος, καὶ αἴρει τὸν λόγον ἀπὸ τῆς καρδίας αὐτῶν, ἵνα μὴ πιστεύσαντες σωθῶσιν. Οἱ δὲ ἐπὶ τῆς πέτρας, οἳ ὅταν ἀκούσωσι, μετὰ χαρᾶς δέχονται τὸν λόγον, καὶ οὗτοι ρίζαν οὐκ ἔχουσιν, οἳ πρὸς καιρὸν πιστεύουσι καὶ ἐν καιρῷ πειρασμοῦ ἀφίστανται. Τὸ δὲ εἰς τὰς ἀκάνθας πεσόν, οὗτοί εἱσιν οἱ ἀκούσαντες, καὶ ὑπὸ μεριμνῶν καὶ πλούτου καὶ ἡδονῶν τοῦ βίου πορευόμενοι συμπνίγονται, καὶ οὐ τελεσφοροῦσι. Τὸ δὲ ἐν τῇ καλῇ γῇ, οὗτοί εἰσιν, οἵ τινες ἐν καρδίᾳ καλῇ καὶ ἀγαθῇ, ἀκούσαντες τὸν λόγον, κατέχουσι, καὶ καρποφοροῦσιν ἐν ὑπομονῇ. Ταῦτα λέγων ἐφώνει· Ὁ ἔχων ὦτα ἀκούειν, ἀκουέτω.
Απόδοση στη Νεοελληνική:
Είπε ο Κύριος την εξής παραβολή: «Βγήκε ο σποριάς για να σπείρει το σπόρο του· καθώς έσπερνε, μερικοί σπόροι έπεσαν στο δρόμο, όπου καταπατήθηκαν και τους έφαγαν τα πουλιά. Άλλοι έπεσαν στις πέτρες και, όταν φύτρωσαν, ξεράθηκαν, γιατί δεν είχε υγρασία. Άλλοι σπόροι έπεσαν ανάμεσα σε αγκάθια και, όταν αυτά φύτρωσαν μαζί τους, τους έπνιξαν. Άλλοι όμως έπεσαν στο γόνιμο έδαφος, φύτρωσαν κι έδωσαν καρπό εκατό φορές περισσότερο». Αφού τα είπε όλα αυτά, πρόσθεσε με έμφαση: «Όποιος έχει αυτιά για ν’ ακούει ας τα ακούει». Οι μαθητές του τότε τον ρωτούσαν: «Τι σημαίνει η παραβολή αυτή;» Εκείνος τους απάντησε: «Σ’ εσάς έδωσε ο Θεός να γνωρίσετε τα μυστήρια της βασιλείας του, ενώ στους υπολοίπους αυτά δίνονται με παραβολές, ώστε να κοιτάζουν αλλά να μη βλέπουν και ν’ ακούνε αλλά να μην καταλαβαίνουν». «Η παραβολή αυτή σημαίνει το εξής: Ο σπόρος είναι ο λόγος του Θεού. Οι σπόροι που έπεσαν στο δρόμο, είναι εκείνοι που άκουσαν το λόγο του Θεού· έρχεται όμως ύστερα ο διάβολος και τον παίρνει απ’ τις καρδιές τους, για να μην πιστέψουν και σωθούν. Οι σπόροι που έπεσαν στο πετρώδες έδαφος, είναι εκείνοι που, όταν ακούσουν το λόγο, τον δέχονται με χαρά, δεν έχουν όμως ρίζα· γι’ αυτό πιστεύουν για λίγο διάστημα και, όταν έρθει ο καιρός της δοκιμασίας, απομακρύνονται. Αυτοί που έπεσαν στ’ αγκάθια, είναι εκείνοι που άκουσαν το λόγο, συμπορεύονται όμως με τις φροντίδες, με τον πλούτο και τις απολαύσεις της ζωής, πνίγονται απ’ αυτά και δεν καρποφορούν. Με το σπόρο που έπεσε στο γόνιμο έδαφος, εννοούνται όσοι άκουσαν το λόγο με καλή και αγαθή καρδιά, τον φυλάνε μέσα τους και καρποφορούν με υπομονή». Ενώ έλεγε αυτά, φώναξε: «Εκείνος που έχει αυτιά για να ακούει, ας ακούει».
Ο Ιησούς Χριστός είναι ο Καλός Σπορέας, που καλλιεργεί τις ψυχές μας
Τέταρτη Κυριακή του Λουκά σήμερα, αγαπητοί, και μνήμη των αγίων Πατέρων της εβδόμης εν Νικαία Οικουμενικής Συνόδου, οι οποίοι καθόρισαν την ορθή διδασκαλία της Εκκλησίας περί της τιμητικής προσκυνήσεως των αγίων εικόνων. Έχει μεγάλη δύναμη η εικόνα. Εμείς το ξέρομε καλύτερα σήμερα, με βάση την τηλεόραση, που μας επηρεάζει τόσο και είναι δασκάλα της ζωής.
Κι ο Ιησούς μας μιλούσε με εικόνες και με παραβολές. Και μας είπε σήμερα το άγιο Ευαγγέλιο την παραβολή του καλού Σπορέως τελικά, που είναι ο Ίδιος. Και σπέρνει στις ψυχές και στα χωράφια, και στους αγρούς των υπάρξεών μας το Θείο Του λόγο. Και μας φέρνει, λοιπόν, ένα σποριά, ο οποίος βγήκε σαν αυτή την εποχή στα μέρη μας, στη Μεσόγειο, και έσπερνε. Γι’ αυτό και τα τρία μέρη του σπόρου εχάθησαν. Μόνο το τέταρτο έφερε καρπούς, εκατό φορές επάνω.
Άκουσαν την παραβολή οι Απόστολοι και Τον ρώτησαν τον Χριστό. Κι Εκείνος τους είπε: «Σε σας εδόθη να καταλαβαίνετε και να σας εμπιστεύομαι τα μυστήρια του Θεού».
Ο σπόρος είναι ο λόγος του Θεού. Για τον εαυτόν Του δεν μίλησε, πως είναι ο σποριάς. Τόσο ταπεινός είναι ο Ιησούς Χριστός! Και εκείνο το μέρος του σπόρου, που έπεσε στο δρόμο και το καταπάτησαν οι άνθρωποι και το έφαγαν τα πετεινά, είναι οι ψυχές και οι καρδιές εκείνες που ΄ναι πωρωμένες, λεηλατημένες και ανεπίδεκτες παντός καλού. Πέφτει ο λόγος του Θεού, το θείο κήρυγμα, και με όποιο άλλο τρόπο ξέρει ο Κύριος να μιλήσει στις ψυχές μας, και δεν φέρνει αποτέλεσμα. Έρχεται κι ο Διάβολος και παίρνει το λόγο. Και λέει σ’ αυτές τις ψυχές με τον τρόπο του εκείνος, ο πονηρός δηλαδή: «Ψέματα είναι αυτά, δεν είναι αλήθεια. Ας’ τους παπάδες κι ας’ τις εκκλησιές. Προχώρα μπροστά. Εσύ είσαι καλός δεν χρειάζεσαι τίποτε».
Μετά έπεσε σπόρος επάνω στην πέτρα, που ‘χε λίγο χώμα. Και φύτρωσε. Αλλά επειδή δεν είχε υγρασία και συνθήκες, εξηράνθη. Είναι οι άνθρωποι εκείνοι, που έχουνε καλή διάθεση, αλλά η ψυχή είναι πετρωμένη και δυσκολεμένη. Ενθουσιάζονται, κάνουν αρχή, αλλά ύστερα που έρχεται δυσκολία ή πειρασμός ή όποιο άλλο εμπόδιο, φεύγουν. Αφήνουν το σπόρο και χάνεται, και χάνονται κι αυτοί.
Μετά ένα μέρος του σπόρου έπεσε στη γη, που είχε αγκάθια και διάφορα άλλα φυτά και ζιζάνια. Και φύτρωσε ο σπόρος μαζί με τα αγκάθια. Εκείνα, όμως, τον υπερκάλυψαν και τον αφάνισαν. Είναι οι άνθρωποι εκείνοι που θέλουν να είναι και με τον Θεό και με το κακό και με την Εκκλησία και με τον κόσμο. «Κι έτσι κουτσαίνουν», όπως θα ‘λεγε ο προφήτης Ηλίας, «και από τα δύο πόδια». Θέλουν να τα ‘χουν καλά με όλους. Δεν γίνεται όμως. Στο τέλος χάνεται ο λόγος του Θεού και δυσκολεύεται και η ψυχή μας.
Και η τέταρτη περίπτωση είναι οι ψυχές εκείνες και οι καρδιές, που ‘ναι γη καλή και αγαθή, όπως λέει το Ευαγγέλιο, και δέχονται μετά χαράς τον Θείο λόγο. Και κάνουν μεγάλη υπομονή, καλλιεργούνται, και φέρνουν αποτέλεσμα σπουδαίο και θεάρεστο. Είναι οι ψυχές εκείνες που αγωνίζονται, που προσπαθούν, που παίρνουν με λαχτάρα τον Θείο λόγο και κάνουν τα πάντα, προκειμένου να γίνει πράξις, να γίνει εφαρμογή, να πραγματοποιήσουν τη Θεϊκή βουλή.
Εμείς τώρα πού ανήκομε; Ας το πούμε ο καθένας στην ψυχή μας, αν μπορούμε τελικά να το κάνομε και αυτό. Όμως να μην απελπιζόμεθα. Χωράφι και αγρός είναι η ψυχή μας. Μπορεί να ‘ναι καταπατημένη και πωρωμένη, μπορεί να έχει πέτρες, μπορεί να έχει αγκάθια. Όμως ο λόγος του Θεού είναι παντοδύναμος, η θεία Του Χάρις δραστική. Και μπορεί ένα χωράφι γεμάτο πέτρες και αγκάθια και καταπατημένο, να το κάνει πανέμορφο περιβόλι. Μπορεί την ψυχή ενός κακούργου να τη μαλάξει η θεία Χάρις και να την κάνει αγία. Έχομε παραδείγματα και απ’ το Ευαγγέλιο με τον ληστή και από τη ζωή της Εκκλησίας και το βίο αυτού του κόσμου.
Ώ αγαθέ Σπορέα! Ώ Ιησού Χριστέ μας, που συνεχίζεις κάθε μέρα με γεγονότα χαρμόσυνα ή λυπηρά, και με τρόπους που εσύ ξέρεις, να σπέρνεις στις ψυχές μας! Μη μας αφήνεις. Σπείρε ακόμα. Και να επιμένεις. Να επιμένεις και να μας βοηθάς να καλλιεργούμε το χωράφι της ψυχής μας και να το κάνομε από αγριότοπο, αγιότοπο, τόπο της Βασιλείας Σου. Αμήν.
† Αρχιμανδρίτη Ανανία Κουστένη (2009). Το κήρυγμα της Κυριακής, τόμος Β΄, Από την Κυριακή μετά την Πεντηκοστή. [σελ.113-116], Λευκωσία: Περιοδικό «Ακτή».
