Σε αυτό το άρθρο επιχειρείται να δοθεί μια μοναδική διάσταση για τη μέγιστη θεομητορική εορτή του Δεκαπενταύγουστου που συνδυάζει τρεις επιστήμες: τη θεολογία, τη διατροφή και τη μαγειρική. Και με τις τρεις αυτές ολοκληρώνεται η ωφέλεια από την εορτή τόσο σε πνευματικό όσο και σε σωματικό επίπεδο η οποία περιλαμβάνει την υγεία από πολύτιμες τροφές και τον συνδυασμό τους με την εκλεκτή Κρητική παραδοσιακή κουζίνα.
Περιεχόμενα
O πνευματικός δεκαπενταύγουστος
O Δεκαπενταύγουστος είναι μια εξαίσια περίοδος της Εκκλησίας μας, στην οποία γίνεται η προετοιμασία για τη μεγαλειώδη αυτή ημέρα της Κοιμήσεως μια Μεταστάσεως της Θεοτόκου.
Σε αυτή, θαυμάσιο και μοναδικό ρόλο παίζουν οι παρακλήσεις της Παναγίας μας δηλαδή ο Μικρός και ο Μεγάλος Παρακλητικός Κανόνας. Τι είναι όμως αυτοί; Είναι δυνατόν να υπάρχει Έλληνας Ορθόδοξος που να μη τις γνωρίζει; Κι όμως, υπάρχουν πολλοί! Από την άλλη δε κάθε Δεκαπενταύγουστο πολλοί πιστοί που εκτιμούν την προστασία της διαμένουν στα μοναστήρια της χώρας τα αφιερωμένα στη Κοίμησή της για όλες τις δεκαπέντε μέρες, δηλαδή «δεκαπεντίζουν», όπως λέγεται. Κοιτάξτε τι γίνεται στην Τήνο, αυτή την περίοδο. Όμως δεν είναι μόνο αυτό. Σε όλο το Δεκαπενταύγουστο γίνεται η Θεία Λειτουργία καθημερινά προσφέροντας την ανυπέρβλητη βοήθεια αυτού του μυστηρίου με τη Θεία Μετάληψη. Έτσι, λοιπόν, αποδεικνύεται ότι η Παναγίτσα μας έχει ιδιαίτερη και μεγάλη σημασία και χάρη στις προσευχητικές αναβάσεις των πιστών.
Όμως το θεσπέσιο σε αυτούς τους κανόνες είναι η υμνογραφία και η ψαλμωδία. Με αυτούς παρακαλάμε την Παναγία μας να μας βοηθήσει τόσο στο βιοτικό όσο και τον πνευματικό αγώνα δηλαδή τη σχέση με τον εαυτό μας, τον πλησίον και το Χριστό. Με αυτές λοιπόν τις παρακλήσεις λαμβάνουμε δύναμη και πιστεύουμε, όσο μπορούμε, ότι το αίτημά μας κυρίως για υγεία και την αντιμετώπιση ποικίλων ασθενειών θα ευοδωθεί.
Όλοι καλούμαστε λοιπόν να ζήσουμε αυτές τις όμορφες στιγμές τον Δεκαπεντάγουστο, όπως προαναφέρθηκε. Αλλά και σε οποιαδήποτε άλλη στιγμή του χρόνου, που δερνόμαστε από την πνευματική ένδεια και την αδυναμία της συνάντησης με το Χριστό, ερχόμαστε να παρακαλέσουμε την Παναγία μας με αυτόν τον τρόπο, για την λύτρωση από τα βιοτικά και πνευματικά αδιέξοδα.
Ποικιλία τροφίμων
Η νηστεία της Εκκλησίας μας είναι σοφή. Θέσπισε δεκαπέντε μέρες μέσα στο καλοκαίρι αποχής από τα ζωικά τρόφιμα κυρίως για την κάθαρση της ψυχής και του σώματος για προετοιμασία της μεγάλης συνάντησης με τη γιορτή. Και λέμε σοφή γιατί αυτή τη θαυμαστή περίοδο έχουμε τόσα εποχιακά φρούτα και λαχανικά πέραν των άλλων φυτικών όπως τα δημητριακά που πραγματικά δυσκολευόμαστε πολύ ώστε να επιλέξουμε κάποια για να τα μελετήσουμε διατροφικά. Όμως αυτή η υπερπληθώρα των προηγούμενων τροφίμων μας επιτρέπει να κάνουμε άλαδη νηστεία εκτός Σαββάτου και Κυριακής. Επίσης να αναφερθεί ότι της Μεταμορφώσεως του Σωτήρα (του Αφέντη Χριστού όπως τη γνωρίζει ο λαός μας) επιτρέπεται το ψάρι. Θα εστιάσουμε όμως σε μερικά, και να τα καταχραστούμε, ως Κρητικά που είναι δυναμίτες υγείας.
Τα νηστήσιμα φρούτα
Κυρίαρχη θέση λοιπόν αυτή την περίοδο κατέχει το κρητικό σταφύλι με ευλογία της Εκκλησίας στη Μεταμόρφωση του Σωτήρα για την πρώτη συγκομιδή. Ένα φρούτο θαύμα με πολλά θρεπτικά συστατικά όπως οι βιταμίνες Α και C και πλήθος των λεγόμενων μετάλλων και ιχνοστοιχείων. Πέραν αυτών ο σημαντικότερος ρόλος του είναι τα αντιοξειδωτικά που καταπολεμούν τις ελεύθερες ρίζες δηλαδή είναι αντικαρκινικά και αντιγηραντικά. Ο πιο σημαντικός αντιπρόσωπος αυτών είναι η ρεσβερατρόλη. Πέραν αυτών το κουκούτσι του μας χαρίζει πολύτιμα λιπαρά για την αντιμετώπιση της χοληστερίνης. Τέλος υπάρχει ο μύθος ότι τα σταφύλια παχαίνουν ενώ μια κούπα σταφύλια δίνει μόνο 70 θερμίδες έναντι 200 ίδιας ποσότητας του κρέατος.
Το άλλο κρητικό φρούτο που δε λείπει από κανένα κρητικό σπίτι είναι τα σύκα. Αυτό παίρνει αργυρό βραβείο ανάμεσα σε 50 από τα πιο διαδεδομένα φρούτα στη φύση. Περιέχει κάλιο οδηγό για την αρτηριακή πίεση, πολλές φυτικές ίνες για την καλή λειτουργία του εντέρου και της πέψης, ασβέστιο για γερά κόκκαλα, σίδηρο και φυλλικό οξύ κατά της αναιμίας. Δεν υστερεί όμως και σε άλλες βιταμίνες όπως η Α, η Β1 και η Β2.
Τα νηστήσιμα λαχανικά
Τα βλήτα αποτελούν τον κυρίαρχο αντιπρόσωπο των καλοκαιρινών λαχανικών μιας και περιέχουν μια ανυπέρβλητη αξία σε θρεπτικά συστατικά. Αλλά και γιατί φυτρώνουν απρόσκλητα παντού. Τα 100γρ. δίνουν το 90% των ημερήσιων αναγκών του οργανισμού σε ασβέστιο καθώς και το 73% σε βιταμίνη Α, το 17% σε σίδηρο και 57% σε μαγγάνιο που ρυθμίζει των μεταβολισμό πρωτεϊνών και υδατανθράκων. Παρότι είναι ένα τόσο λιτό φαγητό, βραστά με κολοκύθια και πατάτες παρέχει ιδιαίτερη γαστρονομική απόλαυση.
Γιατί να μη δούμε όμως και το συγκάτοικο των βλήτων στην προαναφερθείσα σαλάτα, το κολοκύθι όπως και τα βλήτα έτσι και αυτά δε λείπουν από κανένα καλοκαιρινό κρητικό κηπούλι. Το κολοκύθι λοιπόν προσφέρει πλήθος θρεπτικών συστατικών που προστατεύουν από καρδιοπάθειες, καρκίνο του προστάτη και προσφέρουν αντικαρκινική και αντιφλεγμονώδη δράση. Και βέβαια προσφέρουν με τη σειρά τους γευστικές και νηστίσιμες συγκινήσεις ως βραστά, γιαχνί, νηστίσιμοι κολοκυθοκεφτέδες, τηγανιτά, μπριάμ, γεμιστά και με τους ανθούς τους υπέροχους ντολμάδες.
Εν συντομία όσο μας επιτρέπεται θα δούμε άλλους δύο εκλεκτούς καλοκαιρινούς φίλους: τα φασολάκια και τις μπάμιες. Αυτοί είναι οι άρχοντες των λαδερών φαγητών που προσφέρουν και πολύ καλή υγεία. Έτσι τα φασολάκια προσφέρουν με τη σειρά τους βιταμίνη Κ (50%), Β2, Β6 και φυλλικό οξύ, ενώ δίνουν και πολλά μέταλλα και ιχνοστοιχεία όπως καλίου, μαγνησίου και ασβεστίου που ήδη έχουμε μιλήσει για τη δράση τους. Και επειδή οι πρόγονοί μας οι κρητικοί του ’60 δεν έπεφταν έξω το ελαιόλαδο με τη ντομάτα σίγουρα δίνουν «τεράστια» υπεραξία στο λαδερό φαγητό. Οι μπάμιες τώρα περιέχουν μεγάλη ποσότητα φυτικών ινών καθώς και τα άλλα μικροθρεπτικά συστατικά που είδαμε και σε όλα τα άλλα φρούτα και λαχανικά με 50% και 80% σε βιταμίνες C και Κ αντίστοιχα.
Η νηστίσιμη γαστρονομία
Σε αυτή την χαρμόσυνη εορτή δε λείπει και ή γαστρονομική πρόταση κάτι που η Εκκλησία μας συνιστά με μέτρο. Όπως προαναφέρθηκε στις 6 Αυγούστου έχει ψάρι με ωμέγα-3 λιπαρά που κάνουν καλό στην λειτουργία του εγκεφάλου, βιταμίνη Β12 και υγιεινή ζωική πρωτεΐνη. Οι συστάσεις για τις μπάμιες έγιναν. Αυτό το πιάτο είναι αφιερωμένο στο στη γιορτή της μεταμορφώσε
Σφυρίδα με μπάμιες
ΤΙ ΘΑ ΧΡΕΙΑΣΤΟΥΜΕ
- 600 γρ. Μπάμιες φρέσκιες
- 80 γρ.. Έξτρα παρθένο ελαιόλαδο
- 1 Μεγάλο κρεμμύδι ξερό ψιλοκομμένο
- 1 Σκελίδα σκόρδο ψιλοκομμένο
- ½ Ματσάκι μαϊντανό ψιλοκομμένο
- 2 Ντομάτες ώριμες φρέσκιες τριμμένες
- 2 Λεμόνια φρέσκα τον χυμό τους
- 600 γρ. Σφυρίδα κομμένη σε ομοιόμορφα κομμάτια
- Αλάτι – πιπέρι μαύρο
ΠΩΣ ΘΑ ΑΡΧΙΣΟΥΜΕ
Έχουμε μαρινάρει τις μπάμιες με αρκετό λεμόνι από την προηγούμενη αφήνοντας και τις κούπες του λεμονιού μέσα. Στην συνέχεια παίρνουμε μια κατσαρόλα με ελαιόλαδο και σοτάρουμε σε μέτρια θερμοκρασία το κρεμμύδι μαζί με το σκόρδο. Αφού μαλακώσει προσθέτουμε την τομάτα μαζί με λίγο ζωμό λαχανικών και αφήνουμε να βράσει για 15-20 λεπτά περίπου. Μετά βάζουμε τις μπάμιες μαζί με ότι λεμόνι αφαιρώντας τις κούπες λεμονιού και αφήνουμε να ψηθούν χωρίς να λιώσουν. Τελειώνουμε με αλάτι, πιπέρι και μαϊντανό. Η γεύση τους θα πρέπει να είναι λεμονάτη λίγο. Τοποθετούμε επάνω το ψάρι και σιγοψήνουμε σε χαμηλή θερμοκρασία για 15 λεπτά περίπου. Σερβίρουμε με προσοχή ώστε να μην βγαίνουν σπασμένες η μπάμιες.
Η αναφορά αυτή στο Δεκαπενταύγουστο δε μπορεί να κλείσει με άλλο τρόπο παρά μόνο με ένα από τα τροπάρια του τέλους των Ιερών Παρακλήσεων:
| Ο γλυκασμός των Αγγέλων, των θλιβομένων η χαρά, χριστιανών η προστάτις, Παρθένε Μήτηρ Κυρίου, αντιλαβού μου και ρύσαι, των αιωνίων βασάνων. | Παρθένε, Μητέρα του Κυρίου, εσύ που είσαι η αγαλλίαση των Αγγέλων και η χαρά των θλιβομένων, η προστάτιδα των Χριστιανών, βοήθησέ με και γλύτωσέ με από τα αιώνια βάσανα. |
«Καλή Παναγιά!»
