Η Απόδοσις της Εορτής της Κοιμήσεως της Θεοτόκου
Περιεχόμενα
Η Απόδοσις της Εορτής της Κοιμήσεως της Θεοτόκου
«Απόδοσις» στην εκκλησιαστική γλώσσα σημαίνει την ολοκλήρωση μιας μεγάλης χριστιανικής εορτής που ξεκίνησε πριν από οκτώ ημέρες. Κάθε χρόνο στις 23 Αυγούστου γιορτάζεται η Απόδοσις της Κοιμήσεως της Θεοτόκου και η Εκκλησία μας ολοκληρώνει με την ίδια πανηγυρική διάθεση την Κοίμηση και τη Μετάσταση της Παναγίας, που τιμάται την 15 Αυγούστου. Με την ευκαιρία αυτή, κάποιες εκκλησίες ή μοναστήρια επιλέγουν να πανηγυρίζουν την Κοίμηση της Θεοτόκου στις 23 Αυγούστου και όχι στις 15 Αυγούστου, που οι γιορτές είναι πάμπολλες σε όλη την Ελλάδα. Έτσι, την ημέρα αυτή γιορτάζουν σε ορισμένα μέρη της Ελλάδας η Μαρία, ο Μάριος, ο Παναγιώτης, η Παναγιώτα και η Δέσποινα. Ο λαός δίνει άλλο τόνο στη γιορτή και την αποκαλεί τα «Εννιάμερα της Παναγίας». Τη σκέφτεται σαν μνημόσυνο προς τη Μητέρα του Θεού, όπως πράττει, άλλωστε, και για τους δικούς του ανθρώπους.
Το Ευαγγέλιο της Εορτής
Κατά Λουκάν Ι´ 38 – 42
38 Ἐγένετο δὲ ἐν τῷ πορεύεσθαι αὐτοὺς καὶ αὐτὸς εἰσῆλθεν εἰς κώμην τινά. γυνὴ δέ τις ὀνόματι Μάρθα ὑπεδέξατο αὐτὸν εἰς τὸν οἴκον αὐτῆς. 39 καὶ τῇδε ἦν ἀδελφὴ καλουμένη Μαρία, ἣ καὶ παρακαθίσασα παρὰ τοὺς πόδας τοῦ Ἰησοῦ ἤκουε τὸν λόγον αὐτοῦ. 40 ἡ δὲ Μάρθα περιεσπᾶτο περὶ πολλὴν διακονίαν· ἐπιστᾶσα δὲ εἶπε· Κύριε, οὐ μέλει σοι ὅτι ἡ ἀδελφή μου μόνην με κατέλιπε διακονεῖν; εἰπὲ οὖν αὐτῇ ἵνα μοι συναντιλάβηται. 41 ἀποκριθεὶς δὲ εἶπεν αὐτῇ ὁ Ἰησοῦς· Μάρθα Μάρθα, μεριμνᾷς καὶ τυρβάζῃ περὶ πολλά· 42 ἑνὸς δέ ἐστι χρεία· Μαρία δὲ τὴν ἀγαθὴν μερίδα ἐξελέξατο, ἥτις οὐκ ἀφαιρεθήσεται ἀπ’ αὐτῆς.
Κατά Λουκάν ΙΑ´ 27 – 28
27 Ἐγένετο δὲ ἐν τῷ λέγειν αὐτὸν ταῦτα ἐπάρασά τις γυνὴ φωνὴν ἐκ τοῦ ὄχλου εἶπεν αὐτῷ· Μακαρία ἡ κοιλία ἡ βαστάσασά σε καὶ μαστοὶ οὓς ἐθήλασας. 28 αὐτὸς δὲ εἶπε· Μενοῦνγε μακάριοι οἱ ἀκούοντες τὸν λόγον τοῦ Θεοῦ καὶ φυλάσσοντες αὐτόν.
Ερμηνευτική απόδοση υπό Παναγιώτη Τρεμπέλα στα νέα ελληνικά
Κατά Λουκάν Ι´ 38 – 42
38 Ἐνῷ δὲ οἱ μαθηταὶ καὶ οἱ ἀκολουθοῦντες τὸν Ἰησοῦν ἐπήγαιναν ἔχοντες κατεύθυνσιν τὴν Ἱερουσαλήμ, συνέβη νὰ ἔμβῃ ὁ Ἰησοῦς εἰς κάποιο χωρίον· καὶ μία γυναῖκα, ποὺ ὠνομάζετο Μάρθα, τὸν ὑπεδέχθη εἰς τὸ σπίτι της. 39 Καὶ εἶχεν αὐτὴ ἀδελφήν, ποὺ ἐλέγετο Μαρία, ἡ ὁποία ὄχι μόνον ὑπεδέχθη τὸν Ἰησοῦν ὡς ἡ Μάρθα, ἀλλὰ καὶ ἐκάθησε κοντὰ εἰς τοὺς πόδας του ὡς ταπεινὴ μαθήτρια καὶ ἤκουε μὲ προσοχὴν ἀπερίσπαστον τὴν διδασκαλίαν του. 40 Ἡ δὲ Μάρθα ἦταν ἀπασχολημένη καὶ πνιγμένη εἰς πολλὴν ἐργασίαν, φροντίζουσα νὰ ἑτοιμάσῃ τὸ φαγητὸν καὶ νὰ περιποιηθῇ τὸν Διδάσκαλον. Ἀφοῦ δὲ ἐστάθη πλησίον τοῦ Χριστοῦ, εἶπε· Κύριε, δὲν σὲ μέλει, ποὺ ἡ ἀδελφή μου μὲ ἀφῆκε μοναχὴν νὰ ὑπηρετῶ καὶ νὰ ἑτοιμάζω τὸ τραπέζι; Πές της λοιπὸν νὰ μὲ βοηθήσῃ. 41 Ἀπεκρίθη δὲ ὁ Ἰησοῦς καὶ τῆς εἶπε· Μάρθα, Μάρθα, ἀσχολεῖται ἡ διάνοιά σου ἀπὸ ἀνησύχους φροντίδας καὶ κουράζεται τὸ σῶμα σου διὰ νὰ προετοιμάσῃς πολλά. 42 Ἕνα δὲ εἶναι χρήσιμον καὶ ἀναγκαῖον, ἡ ἀκρόασις τῆς διδασκαλίας μου, ποὺ εἶναι τροφὴ πνευματική, ἀναγκαία διὰ τὴν ψυχήν. Ἡ Μαρία δὲ ἐξέλεξε τὴν καλὴν καὶ ὠφέλιμον μερίδα, ἡ ὁποία δὲν θὰ τῆς ἀφαιρεθῇ ποτέ. Διότι αἱ ὠφέλειαι τῆς μερίδος αὐτῆς τοῦ πνευματικοῦ φαγητοῦ δὲν εἶναι προσωριναὶ καὶ φθαρταί, ἄλλα πνευματικαὶ καὶ αἰώνιοι.
Κατά Λουκάν ΙΑ´ 27 – 28
27 Ἐνῷ δὲ ὁ Ἰησοῦς ἔλεγε ταῦτα, κάποια γυναῖκα ἀπὸ τὸ πλῆθος, ἐνθουσιασθεῖσα ἀπὸ τὴν διδασκαλίαν του, ἔβγαλε φωνὴν μεγάλην καὶ εἶπε· Μακαρία ἡ κοιλία, ποὺ σὲ ἐβάστασε, καὶ οἱ μαστοὶ τοὺς ὁποίους ἐθήλασες. Μακαρία δηλαδὴ ἡ μητέρα, ποὺ σὲ ἐγέννησε καὶ σὲ ἔθρεψεν. 28 Αὐτὸς δὲ εἶπεν· Ἀληθῶς, μακαρία εἶναι ἡ μητέρα μου· ἀλλὰ μὴ λησμονεῖτε, ὅτι μακάριοι κυρίως εἶναι ἐκεῖνοι, ποὺ ἀκούουν τὸν λόγον τοῦ Θεοῦ καὶ φυλάσσουν αὐτόν. Εἰς τρόπον ὥστε καὶ αὐτή, ποὺ μὲ ἐγέννησε καὶ μὲ ἐθήλασεν, ἠξιώθη τῆς τιμῆς αὐτῆς, διότι ἐφύλαξε πάντοτε τὸν λόγον τοῦ Θεοῦ.
Λόγος στο Ευαγγελικό ανάγνωσμα της Εορτής
Πρωτοπρεσβύτερου Βασίλειου Γιαννακόπουλου
Το Ευαγγελικό ανάγνωσμα σήμερα, είναι το ίδιο με αυτό της εορτής της Κοιμήσεως της Θεοτόκου. Και γίνεται αυτό γιατί την ένατη ημέρα από την Κοίμηση της Θεοτόκου, εορτάζεται με λαμπρότητα η απόδοση της εορτής.
Η Ευαγγελική περικοπή αναφέρει ότι ο Κύριος εισήλθε στην κωμόπολη της Βηθανίας. Εκεί έμενε μία φιλική οικογένεια του Κυρίου. Η οικογένεια του Λαζάρου με τις αδελφές του, Μάρθα και Μαρία.
Ο Ιησούς, ως άνθρωπος, είχε την ανάγκη της φιλίας, του πνευματικού αυτού συνδέσμου, που ικανοποιεί το κοινωνικό αίσθημα. Η φιλία είναι ενότητα ανθρώπων που εκφράζει συμφωνία πεποιθήσεων. Ύστερα από ένα κοπιαστικό ιεραποστολικό έργο, ο Κύριος μετέβη σε φιλικό σπίτι, για να αναπαυθεί. Έτσι κι εμείς, όταν είμαστε κουρασμένοι, θέλουμε να ξεκουρασθούμε σε ένα φιλικό μας σπίτι, για να αναλάβουμε τις χαμένες δυνάμεις μας.
Η Μάρθα νόμισε ότι θα ευχαριστούσε τον Κύριο, αν του πρόσφερε μία ιδιαίτερη φιλοξενία, ένα φροντισμένο τραπέζι. «Περιεσπάτο περί πολλήν διακονίαν» (ΛΟΥΚΑ 10, 40), κατά την Ευαγγελική έκφραση. Δηλαδή πήγαινε εδώ κι εκεί μέσα στο σπίτι, προκειμένου να ετοιμάσει μία άξια προς τον Χριστό φιλοξενία. Πολλές φορές νομίζουμε ότι όσα περισσότερα προσφέρουμε στον φιλοξενούμενό μας, τόσο περισσότερο τον ευχαριστούμε. Η αδελφή της Μαρία, αντίθετα κάθησε «παρά τους πόδας του Ιησού» (ΛΟΥΚΑ 10, 39) και άκουγε τον λόγο Του. Ο Ιησούς εισήλθε στον οίκο της ως Διδάσκαλος. Τι μεγαλύτερη ευχαρίστηση και τιμή για ένα Διδάσκαλο, οι άνθρωποι να ακούνε μετά προσοχής τη διδασκαλία του. Αυτή την τιμή και την ευλάβεια πρόσφερε η Μαρία προς τον Ιησού. Η Μαρία είχε πιάσει το νόημα της επικοινωνίας της με τον Χριστό. Δεν έδωσε σημασία στα επιφανειακά και στις ετοιμασίες, αλλά στον σκοπό της επίσκεψης του Χριστού.
Η Μάρθα σε στιγμή μεγάλης κόπωσης λέει προς τον Ιησού: «Κύριε, δεν νοιάζεσαι που η αδελφή μου με άφησε μόνη να σε περιποιούμαι;» (ΛΟΥΚΑ 10, 40). Ο Ιησούς έδωσε την εξής απάντηση: «Μάρθα, Μάρθα, ασχολείσαι κι αγωνιάς για πολλά πράγματα, ενώ ένα μόνο χρειάζεται. Αυτό διάλεξε η Μαρία, και δεν πρόκειται να της το αφαιρέσει κανείς» (ΛΟΥΚΑ 10, 41). «Ενός δε εστι χρεία» (ΛΟΥΚΑ 10, 42). Ο Χριστός στην απάντηση προς την Μάρθα, τόνισε μία σπουδαία αλήθεια. Υπάρχουν στη ζωή πολλά αγαθά. Μέσα σε όλα τα αγαθά του κόσμου, που μπορεί να απολαμβάνει ο άνθρωπος με μέτρο, βασικό αγαθό είναι ο λόγος του Θεού. Ο λόγος του Θεού μας γνωρίζει τα μυστικά της ζωής και μας οδηγεί στην πραγματική ευτυχία. Ο άνθρωπος αποτελείται από σώμα και ψυχή. Πρέπει να ικανοποιούνται και οι σωματικές ανάγκες, αλλά την προτεραιότητα πρέπει να τη δίνουμε στις ανάγκες της ψυχής.
Τον λόγο του Θεού μαθαίνουμε με την ακρόαση του θείου κηρύγματος, με τη μελέτη θρησκευτικών και εποικοδομητικών βιβλίων, προπαντός με τη μελέτη της Αγίας Γραφής. Κάθε Ορθόδοξο σπίτι πρέπει να έχει την Αγία Γραφή. Όχι βέβαια στο εικονοστάσι, αλλά να είναι σε καθημερινή χρήση. Υπάρχουν εξαίρετες μεταφράσεις στη νεοελληνική που μπορούν οι οικογένειες να προμηθεύονται από Ορθόδοξα βιβλιοπωλεία και είναι οι μεταφράσεις βοηθήματα προς πληρέστερη κατανόηση των υψηλών νοημάτων της Γραφής. Στη σημερινή εποχή δεν δικαιολογούμαστε να έχουμε άγνοια της διδασκαλίας του Χριστού, των Αποστόλων και των Πατέρων της Εκκλησίας μας. Ακόμη και αυτοί που δεν μπορούν να διαβάσουν, μπορούν να ακούσουν τον λόγο του Θεού στο ραδιόφωνο και στην τηλεόραση. Το θέμα είναι αυτά που ακούμε και διαβάζουμε, κάποια στιγμή να τα κάνουμε πράξη.
Στο τέλος της σημερινής Ευαγγελικής περικοπής έχει προστεθεί και ένα τμήμα, παρμένο από το επόμενο κεφάλαιο. Αυτοί που όρισαν ποιες Ευαγγελικές περικοπές πρέπει να διαβάζονται, πρόσθεσαν το κείμενο αυτό, για να τονίσουν στην προκειμένη περίπτωση και άλλη αλήθεια του Χριστού. Μία γυναίκα συγκινημένη από τους λόγους του Χριστού, φώναξε μέσα στο πλήθος: «Χαρά στη μάνα που σε γέννησε και σε θήλασε» (ΛΟΥΚΑ 11, 27). Είναι αναγνώριση της τιμής προς την Παναγία, η οποία αξιώθηκε να γίνει η μητέρα του Χριστού. Και ο Χριστός απάντησε: «Πιο πολύ χαρά σε εκείνους που ακούνε τον λόγο του Θεού και τον εφαρμόζουν» (ΛΟΥΚΑ 11, 28). Είναι πολύ πιο σημαντικό να εφαρμόζουμε αυτά που διαβάζουμε και ακούμε για τη διδασκαλία του Χριστού. Δεν αρκεί να μένουμε μόνο στο διάβασμα και στην ακρόαση και να μη κάνουμε τίποτα πράξη από όλα αυτά.
Ως Χριστιανοί έχουμε υποχρέωση να ακούμε τον λόγο του Θεού. Να γνωρίσουμε τη διδασκαλία του Χριστού. Πέρα όμως από την ακρόαση, να υπάρχει και η εφαρμογή. Αν κανείς ακούει μόνο τον θείο λόγο, αλλά δεν τον εφαρμόζει, είναι μισός Χριστιανός. Είναι σαφής ο λόγος του Κυρίου: «Ου πας ο λέγων μοι Κύριε Κύριε, εισελεύσεται εις την βασιλείαν των ουρανών, αλλ’ ο ποιών το θέλημα του πατρός μου του εν ουρανοίς» (ΜΑΤΘ. 7, 21). Η Μαρία κάθησε «παρά τους πόδας του Ιησού» (ΛΟΥΚΑ 10, 39) να ακούσει τον λόγο του Θεού. Ο Χριστός επαίνεσε όσους ακούνε με προσοχή τον λόγο του Θεού και τον εφαρμόζουν στη ζωή τους. Αυτοί είναι οι συνεπείς Χριστιανοί. Κι εμείς σήμερα που αποχαιρετίσαμε με την ευχαριστιακή μας σύναξη τη μεγάλη εορτή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, ας συγκινηθούμε από τους λόγους του Κυρίου μας. Να έχουμε συνέπεια πάντοτε λόγων και πράξεων.
Ἀπολυτίκιον Εορτής
Ἦχος α’.
Ἐν τὴ Γεννήσει τὴν παρθενίαν ἐφύλαξας, ἐν τὴ Κοιμήσει τὸν κόσμον οὐ κατέλιπες Θεοτόκε, Μετέστης πρὸς τὴν ζωήν, μήτηρ ὑπάρχουσα τῆς ζωῆς, καὶ ταὶς πρεσβείαις ταὶς σαὶς λυτρουμένη, ἐκ θανάτου τᾶς ψυχᾶς ἠμῶν.
Κοντάκιον
Ἦχος πλ. β’. Αὐτόμελον.
Τὴν ἐν πρεσβείαις ἀκοίμητον Θεοτόκον, καὶ προστασίαις ἀμετάθετον ἐλπίδα, τάφος καὶ νέκρωσις οὐκ ἐκράτησεν, ὡς γὰρ ζωῆς Μητέρα, πρὸς τὴν ζωὴν μετέστησεν, ὁ μήτραν οἰκήσας ἀειπάρθενον.
Παναγία η Προυσιώτισσα, η Κυρά της Ρούμελης
Στο κέντρο καταπράσινων και πανύψηλων βουνών, στα νότια του νομού Ευρυτανίας και μόλις 30 χιλιόμετρα από το Καρπενήσι, βρίσκεται εδώ και περίπου χίλια χρόνια το ιστορικό μοναστήρι της Παναγίας της Προυσιώτισσας περιτριγυρισμένο από απότομους και άγριους βράχους που προκαλούν δέος στον επισκέπτη. Η φήμη του ξεπέρασε τα στενά όρια της Ρούμελης, της Θεσσαλίας αλλά και της χώρας. Το μοναστήρι πανηγυρίζει στις 23 Αυγούστου, την ημέρα της αποδόσεως της Κοιμήσεως της Θεοτόκου και κάθε χρόνο πλήθη πιστών συρρέουν για να προσκυνήσουν την θαυματουργή εικόνα της Παναγίας της Προυσιώτισσας που έδωσε και το όνομα στο μοναστήρι. Σύμφωνα με την παράδοση την εικόνα έφεραν στην περιοχή, ύστερα από πολλές περιπέτειες, δύο πιστοί χριστιανοί από την Προύσα της Μικράς Ασίας τα χρόνια του αυτοκράτορα Θεόφιλου (813-842), κατά τα οποία η Εικονομαχία βρισκόταν στο τελευταίο της στάδιο.
