Το ελαιόλαδο παίζει πρωταρχικό ρόλο στην Ορθόδοξη πνευματική ζωή. Και πώς να μην είναι έτσι αφού είναι οδηγός  τριών Μυστηρίων της Εκκλησίας μας. Πρόκειται για το Βάπτισμα, το Χρίσμα και το Ιερό Ευχέλαιο. Όμως δε μένει μόνο σε αυτά αλλά συμμετέχει και στην αρτοκλασία, στο αναμμένο καντηλάκι και την ακοίμητη καντήλα της Αγίας Τράπεζας, την κηδεία (ραντίζεται ο νεκρός στον τάφο), στην Ορθόδοξη νηστεία ίσως και αλλού. Το ΕΠΕ συμβολίζει το έλεος του Θεού. Ας δούμε όμως εν τάχει αυτόν τον πλουραλισμό του ελαιόλαδου μας που πρέπει να είναι λάδι της καλύτερης ποιότητας που έχουμε σπίτι μας δηλαδή το ΕΠΕ και σε καμία περίπτωση σπορέλαια.

Ελαιόλαδο και Βάπτισμα

Το ελαιόλαδο στο Βάπτισμά αποτελεί μια από τις πιο χαρακτηριστικές λειτουργικές κινήσεις του Μυστηρίου, γιατί ο ιερέας αφού ευλογήσει το ύδωρ το μυρώνει με λάδι. Στη συνέχεια «λαδώνει» σταυροειδώς  το σώμα του παιδιού και του μεταβιβάζει την υγεία που χρειάζεται για να εισέλθει στον πνευματικό πόλεμο και να αποτάξει από πάνω του το βάρος του προπατορικού αμαρτήματος και μαζί με αυτό το αεί πολεμούντα ημάς αντίθετο πνεύμα. Με αυτόν τον οπλισμό ο βαπτιζόμενος αναγεννιέται, γεμίζει Θεία χάρη, κυριαρχείται από ευφροσύνη και συνάπτει κοινωνία με το Θεό.

Ελαιόλαδο και Χρίσμα

Το Χρίσμα είναι και αυτό ένα μυστήριο της Ορθόδοξης Εκκλησίας, όπως προαναφέρθηκε. Μετά το βάπτισμα ο ανάδοχος παίρνει στην αγκαλιά του το νήπιο και ο Ιερέας το «χρίει» εξού και το όνομα με το Άγιο Μύρο. Τι είναι όμως αυτό; Άλλο ένα όπλο του αγωνιζόμενου ανθρώπου που φέρνει στον πιστό όλα τα χαρίσματα και δώρα του Αγίου Πνεύματος. Αυτά είναι πολλά και φανερώνονται άπλετα μέσα από την Καινή Διαθήκη και κυρίως τον Απόστολο Παύλο. Αυτά χωρίζονται σε τριάδες και είναι:[i]

  • Αγάπη, χαρά, ειρήνη
  • Μακροθυμία, χρηστότης, αγαθοσύνη
  • Πίστη, πραότης, μετάνοια

Και τι σημαντική θέση έχει εδώ το ΕΠΕ! Είναι το κύριο συστατικό του Αγίου Μύρου που περιέχει 57 διαφορετικά αρωματικά είδη ελαίων και φαρμακευτικών φυτών και παρασκευάζεται κάθε 10 χρόνια, Μεγάλη Τετάρτη στο Οικουμενικό Πατριαρχείο εις ανάμνηση της αλειψάσης πόρνης των ποδών του Χριστού. Από κει διανέμεται σε όλη τη Χριστιανοσύνη και φυλάσσεται σε ειδικό σκεύος το μυροδοχείο σε όλους τους ναούς.

Ελαιόλαδο και Ευχέλαιο

Το τρίτο μυστήριο της Εκκλησίας μας περιέχει μέσα του το έλαιον. Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα του Ευχέλαιου είναι αυτό της Μεγάλης Τετάρτης αλλά μπορεί να γίνει και κατ’ οίκον προς υγείαν πνευματική και σωματική και συγχρόνως για απαλλαγή των ασθενειών όπως μας περιγράφει στην Καινή Διαθήκη ο Ιάκωβος ο Αδελφόθεος:  «Εάν κάποιος είναι άρρωστος, να προσκαλέσει τους πρεσβυτέρους της Εκκλησίας να προσευχηθούν γι’ αυτόν καί να τον αλείψουν με λάδι, επικαλούμενοι το όνομα του Κυρίου…» (Ίακ. ε’, 13-15). Το κύριο χαρακτηριστικό του Ευχελαίου είναι ότι διαβάζονται 7 αποστολικά αναγνώσματα, 7 Ευαγγελικές περικοπές και 7 ευχές. Το ΕΠΕ βρίσκεται σε γυάλινο συνήθως σκεύος σαν καντηλάκι το ιδιαίτερο του οποίου είναι ότι αντί για νερό στον πάτο έχει οίνο. Αυτό συμβολίζει τον καλό Σαμαρείτη που περιποιήθηκε τον πλησίον του με λάδι και κρασί. Στο τέλος του Μυστηρίου ο ιερέας μυρώνει σταυροειδώς σε κάθε κίνηση τους συμμετέχοντες με χριαλίδα (κοινώς μπατονέτα) σε κεφάλι (μέτωπο, πηγούνι, μάγουλα) και τις παλάμες εσωτερικά και εξωτερικά. Τέλος διαβάζεται η συγχωρητική ευχή του Ευχελαίου στους γονατισμένους πιστούς.

Ελαιόλαδο και Ορθόδοξη νηστεία

Αυτό το καταπληκτικό τρόφιμο που θα το χαρακτηρίσουμε παρακάτω ως το τελειότερο σε θρεπτική αξία τρόφιμο έχει την τιμητική του στη νηστεία αφού στις περισσότερες περιπτώσεις καταλύεται (επιτρέπεται) μόνο αυτό. Επιπλέον μπορεί να παρασκευάσει μόνο του «άπειρο» πλήθος νηστίσιμων φαγητών όπως μια σαλάτα, ένα ντάκο, ένα λαδερό, ένα γιαχνί, μια τηγανητή πατάτα, ποικίλα θαλασσινά και ψητά στο φούρνο. Δυστυχώς όμως αγνοούμε αυτόν το διατροφικό παράδεισο και έχουμε ξεχάσει (μόνο 15% των ερωτηθέντων νήστευαν όλες τις νηστείες του έτους) την ψυχωφελή αυτή προετοιμασία για προσευχή και την τέλεση των πνευματικών μας καθηκόντων όπως η προσευχή και τα Ιερά Μυστήρια.

Ο σκοπός μας εδώ δεν είναι θεολογικός και πολύ σύντομα θα δούμε και άλλες δράσεις του υπέροχου αυτού σωματικού και πνευματικού τροφίμου. Στην αρτοκλασία μαζί με τους άρτους τοποθετείται και σκεύος με ΕΠΕ και κρασί έτσι ώστε να πληρωθεί το «σίτον, οίνον και έλαιον». Η νυχτερινή συντροφιά μας το καντηλάκι με το λαδάκι μας που φωτίζει τα πάντα γύρω μας με Αυτόν που είπε «Εγώ ειμί το Φως». Καντηλάκια όμως έχουμε και στα μνήματα των κεκοιμημένων αδερφών μας που συμβολίζουν το έλεος του Κυρίου μας και με αυτό προσδοκούμε τη σωτηρία τους. Πόσο σημαντικό είναι άραγε αυτό το φωτίζων «όργανο» με το έλαιο, που τιμά το Χριστό, την Παναγία μας και τους Αγίους, που όλος ο αγώνας μας είναι να τους αγγίξουμε στο απειροελάχιστο και να πάρουμε την χάρη τους (για αυτό παίρνουμε λαδάκι από τα καντήλια των εκκλησιών)αλλά και για να αποδιώξουμε τα αμαρτήματά μας. Τέλος η ακοίμητη καντήλα βρίσκεται στο πίσω μέρος της Αγίας Τράπεζας και πολλές φορές επιτυγχάνεται η διατήρηση του Αγίου Φωτός από χρόνο σε χρόνο.


[i] https://www.dogma.gr/diafora/poia-einai-ta-charismata-tou-agiou-pnevmatos/31892/

Ιωάννης
Author: Ιωάννης

Το ελαιόλαδο στην ορθόδοξη λατρεία
Μοιράσου το!

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *