Όταν ο Κύριος μας επρόκειτο να αρχίσει το έργο του, πήγε στην έρημο. Ο Κύριος μας είχε τη δυνατότητα εναλλακτικών επιλογών άλλα επέλεξε την έρημο -η μάλλον, οδηγήθηκε από το Πνεύμα στην έρημο- «ανήχθη υπό του Πνεύματος εις την έρημον» (Ματθαίος 4:1). Αυτή του η ενέργεια δεν ήταν ασφαλώς χωρίς σημασία, δεν ήταν μια επιλογή μόνο τοπική, χωρίς ιδιαίτερη σημασία. Εδώ ακριβώς -στην έρημο- ο Κύριος μας ενεπλάκη σε πνευματικό αγώνα, γιατί «νήστεψε σαράντα μέρες και σαράντα νύχτες» – «νηστεύσας ημέρας τεσσαράκοντα και νύκτας τεσσαράκοντα ύστερον επείνασεν» (Ματθαίος 4,2). Το κατά Μάρκον Ευαγγέλιον προσθέτει ότι ο Κύριος μας ήταν μαζί με τα θηρία -«και ην μετά των θηρίων» (Μαρκ. 1:13). Ο Θεάνθρωπος Κύριος μας ήταν αληθινός Θεός και αληθινός άνθρωπος. Το λυτρωτικό έργο του Κυρίου μας ήταν έργο αποκλειστικά δικό του, που ανήκε μόνο σ’ αυτόν, γι’ αυτό ο Κύριος μας καλεί να τον ακολουθήσουμε- «και ακολουθείτω μοι» (Λουκ. 9:23). «Το να ακολουθήσουμε» τον Κύριο μας δεν είναι να κάνουμε επιλογή ορισμένων μόνο πλευρών από τη ζωή και τη διδασκαλία του. Δεν είναι να επιλέξουμε και να ακολουθήσουμε ορισμένες ευχάριστες απόψεις της ζωής και της διδασκαλίας του. Είναι μάλλον να τον ακολουθήσουμε σε όλα. Πρέπει να ακολουθήσουμε τον Κύριο μας με κάθε δυνατό τρόπο. Το «να πας στην έρημο» σημαίνει «να ακολουθήσεις» τον Κύριο μας. Είναι ενδιαφέρον το ότι ο Κύριος μας επιστρέφει στην έρημο μετά το θάνατο τού αγ. Ιωάννου τού Βαπτιστού. Υπάρχει ένας προφανής λόγος γι’ αυτό. «Και ακούσας (για τον θάνατον τού Ιωάννου τού Βαπτιστού) ο Ιησούς ανεχώρησεν εκείθεν εν πλοίω εις έρημον τόπον κατ’ ιδίαν» (Ματθαίος 14:13). Όταν ο άγ. Αντώνιος πηγαίνει στην έρημο, «ακολουθεί» το παράδειγμα του Κυρίου μας – πράγματι, «ακολουθεί» τον Κύριο μας. Αυτό δεν μειώνει καθόλου το μοναδικό, σωτηριώδες έργο τού Κυρίου μας, αυτό δεν καθιστά καθόλου τον Θεάνθρωπο Κύριο μας ένα απλό παράδειγμα. Αλλά εκτός από το λυτρωτικό του έργο, που μπορούσε να πραγματοποιηθεί μόνο από τον ίδιον, ο Κύριος μας έδίδαξε και έδωσε παραδείγματα. “Έτσι, «ακολουθώντας» τον Κύριο μας στην έρημο, ο αγ. Αντώνιος μπήκε σ’ ένα χώρο που είχε ήδη προσδιοριστεί και σφραγιστεί από τον Κύριο μας ως ειδικός τόπος για πνευματικό πόλεμο. Υπάρχει και δεν υπάρχουν έρημοι, υπάρχουν τόποι που μοιάζουν με κείνον τον τύπο τόπου που συμβολίζεται με την «έρημο» η προσεγγίζουν προς αυτόν. Αυτός είναι ο τύπος τόπου που δίνει στην ανθρώπινη καρδιά ανακούφιση, απομόνωση. Είναι ο τύπος τού τόπου που θέτει την ανθρώπινη καρδιά σε μια κατάσταση μόνωσης, μια κατάσταση η οποία τον βοήθα να σκεφθεί, να προσευχηθεί, να νηστέψει, να συλλογιστεί την εσωτερική του ύπαρξη και τη σχέση του με την υψίστη πραγματικότητα – τον Θεό. Και ακόμα περισσότερο, είναι ένας τόπος όπου η πνευματική πραγματικότητα μπορεί να ενταθεί, ένας τόπος όπου η πνευματική ζωή μπορεί να γίνει πιο έντονη, και ταυτόχρονα όπου οι αντιτιθέμενες προς την πνευματική ζωή δυνάμεις μπορούν να γίνουν πιο κυρίαρχες. Είναι το πεδίο μιας μάχης, αλλά μάχης πνευματικής. Και είναι ο Κύριος μας, όχι ο αγ. Αντώνιος, που πήγε πρώτος στην έρημο. Ο Κύριος μας λέγει: «ο δε εις τας ακάνθας σπαρείς (σπόρος), ούτος εστίν ο τον λόγον ακούων, και η μέριμνα του αιώνος και η απάτη του πλούτου συμπνίγει τον λόγον, και άκαρπος γίνεται» (Ματθαίος 13:22). Η έρημος, η ένας παρόμοιος τόπος, απομακρύνει ακριβώς τις φροντίδες και τις αγωνίες του κόσμου και την απάτη, την εξαπάτηση που προκαλούν τα υλικά πλούτη. Αποκόπτει ακριβώς κάποιον από «αυτήν την κοσμικότητα» και ακριβώς γι’ αυτό περιέχει μέσα της έναν ισχυρό πνευματικό λόγο για να περιλαμβάνεται ανάμεσα στις πνευματικές οδούς της Εκκλησίας. Ασφαλώς, όχι ως η μόνη οδός, όχι ως η οδός για τον καθένα, αλλά ως μία πλήρως αυθεντική (έγκυρη) οδός της Χριστιανικής ζωής.
π. Γεώργιος Φλορόφσκι, “Οι Βυζαντινοί Ασκητικοί και Πνευματικοί Πατέρες“, https://www.oodegr.com/oode/orthod/praktikes/monaxismos_xristos1.htm
