Το έθιμο της της βασιλόπιτας είναι ένα μοναδικό στοιχείο της Ορθόδοξης πνευματικής ζωής που αγιάζει την πρώτη μέρα του έτους μιας και το πρώτο κομμάτι της αφιερώνεται στον Κύριο ημών Ιησού Χριστού. Εδώ θα δείξουμε όλες κατά το δυνατόν διαστάσεις της δεικνύοντας την ανάγκη έκφρασης της αγάπης που πρέπει να περιέχει το νόημά της.

Η ρωμαϊκή ιστορία

Είναι πανάρχαια η συνήθεια (και συγκεκριμένα αρχαία ελληνική) για κοπή πίτας, όπου η ενατένιση του μέλλοντος με την είσοδο νέας σελήνης ή νέας χρονιάς συνοδευόταν με οιωνισμούς και δοκιμασίες της τύχης. Αλλά και στη Ρωμαϊκή εποχή συνήθιζαν τις ημέρες της πρωτοχρονιάς και του δωδεκαημέρου να εκλέγουν σε συμπόσια το “βασιλιά της βραδιάς”, προσχηματικό άλλοθι για ικανοποίηση των καταπιεσμένων ορμών και της υποσυνείδητης εγωιστικής ανάγκης για κοινωνική επιβολή. Κάποτε ο «βασιλιάς» αυτός θυσιαζόταν στον Κρόνο, όπως έγινε στο μαρτύριο του Αγίου Δασίου (298 μ.Χ), ο οποίος αρνήθηκε να εορτάσει σαν οργιάζων ειδωλολάτρης αλλά παραμένοντας τίμιος και συνεπής με το Θεό, ομολόγησε την πίστη του και προτίμησε να θανατωθεί ως μάρτυς Χριστού.

Η ορθόδοξη ιστορία

Συνέβη πολλές φορές ο Χριστιανισμός να διασταυρωθεί με συνήθειες του ειδωλολατρικού κόσμου και να τις μεταστοιχειώσει δημιουργικά. Το ίδιο συνέβη και με το έθιμο της βασιλόπιτας. Πως όμως προσέλαβε το ειδωλολατρικό αυτό έθιμο η ορθόδοξη εκκλησία; Είναι γνωστή η αναπλαστική δυναμική της και η ικανότητά της να μπολιάζει το πρόσλημμα στο καινό περιεχόμενο της σώζουσας αλήθειας. Έτσι ίσως αιτιολογείται η εκδοχή που θέλει το πρώτο συνθετικό της λέξης «βασιλόπιτα» που προερχόταν αρχικά από τον ειδωλολατρικό πρωτοχρονιάτικο «βασιλιά» να αντικαθίσταται με το όνομα του Μεγάλου Βασιλείου (αγιοβασιλόπιτα) που η μνήμη του συνέπεσε την ημέρα εορτασμού της Πρωτοχρονιάς.

Ιωάννης
Author: Ιωάννης

Η Ορθόδοξη πνευματική ζωή και η Πρωτοχρονιά (μέρος Α)
Μοιράσου το!

2 σχόλια στο Η Ορθόδοξη πνευματική ζωή και η Πρωτοχρονιά (μέρος Α)

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *