Η καταγωγή της Χαρουπιάς πιστεύεται ότι είναι η Μέση Ανατολή και απλώθηκε στην συνέχεια στις Μεσογειακές Χώρες.
Το χαρούπι μοιάζει με τους καρπούς της φασολιάς. Όταν ωριμάζει ξεραίνεται και γίνεται σοκολατί. Θεωρείται ένα από τα σημαντικότερα γλυκαντικά τροφίμων στον κόσμο και αποκαλείται η *σοκολάτα των φτωχών*. Λέγεται ότι τάισε τον Ιωάννη τον Βαπτιστή κατά την παραμονή του στην έρημο, και τον Άσωτο υιό της Παλαιάς Διαθήκης όταν ήταν πεινασμένος. Έσωσε πολλά παιδιά από την πείνα στον Ισπανικό εμφύλιο και πολλούς ανθρώπους στην Ελλάδα, και ιδιαίτερα στην Κρήτη κατά τη διάρκεια της Γερμανικής κατοχής. Από την λέξη κεράτιον προέρχεται και η λέξη καράτι, διότι το βάρος του σπόρου των χαρουπιών έχει οριστεί ως η πιο μικρή μονάδα μέτρησης για χρυσό και πολύτιμους λίθους. Μία καλλιέργεια ιδανική για την Κρητική γη ,όπου τα τελευταία χρόνια έχει κάνει ξανά την εμφάνισή της. Δεν απαιτεί πολύ προσωπική εργασία και έξοδα. Συλλέγεται κατά το φθινόπωρο Το χαρούπι πωλείται από 25 έως 30 λεπτά το κιλό, ενώ το δέντρο φτάνει σε ύψος πάνω από 7-8 μέτρα και μπορεί να δώσει από μερικά κιλά έως και 200-300 κιλά μετά από 7-8 χρόνια.
Κάνει καλό στην καρδιά καταπολεμά την χοληστερίνη, την διάρροια, τον βήχα και βοηθά στην πρόληψη δυσεντερίας. Οι ουσίες πηκτίνη και λιγνίνη που περιέχει το χαρούπι ρυθμίζει την πέψη και αποβάλει από το σώμα βλαβερά στοιχεία.
Πως το χρησιμοποιούμε
Γνωστό και δημοφιλές, το πετιμέζι από χαρούπια η χαρουπόμελο. Γίνεται με ολόκληρο ώριμο ξεραμένο χαρούπι αφού μείνει μέσα σε ζεστό νερό για 48 ώρες. Στην συνέχεια βράζεται σιγά-σιγά έως ότου γίνει ένας πηχτός ζωμός. Ακόμη χρησιμοποιείται για διάφορες παρασκευές ποτών (Τσικουδιά με Χαρουπόμελο) σαν αφέψημα (φασκόμηλο με χαρουπόμελο) ή στον καφέ σαν συμπλήρωμα. Ακόμη χρησιμοποιείται και σαν ντρέσιγκ σε σαλάτες (ξύδι,χαρουπόμελο,Έξτρα παρθένο ελαιόλαδο)όπως σε παγωτά (σαν σιρόπι η γεύση), σε φαγητά (π.χ Χοιρινό με κυδώνια και χαρουπόμελο) αλλά και σε γιαούρτι μαζί με καρύδια κλπ.
Τα φύλλα και οι φρέσκοι βλαστοί χρησιμοποιούνται για τη διατροφή αιγοπροβάτων. Ακόμη είναι χρήσιμα για βαφές.
Το ξύλο της χαρουπιάς εκτός από καύσιμη ύλη (καυσόξυλο, κάρβουνο) χρησιμοποιείται και στην επιπλοποιία. Από τον καρπό εξάγεται το κόμμι, χρήσιμο για τη βιομηχανία τροφίμων και την φαρμακευτική. Το έλαιο των καρπών χρησιμοποιείται στη σαπωνοποιία.
Η σάρκα του χαρουπιού είναι αρκετά θρεπτική.
Το Χαρούπι σαν άλευρο
Το αλεύρι από χαρούπι είναι πολύ ωφέλιμο καθώς είναι πλούσιο σε πρωτεΐνες, σε ασβέστιο, φώσφορο, κάλιο και μαγνήσιο και βιταμινών Α, Β, Β2, Β3 και D. Περιέχει 2 φορές περισσότερο ασβέστιο από το γάλα.
Τα μέρη του σπόρου είναι το ενδοσπέρμιο, το φύτρο και ο φλοιός. Από το ενδοσπέρμιο παράγεται το αλεύρι. Το αλεύρι του χαρουπιού δεν έχει γλουτένη και χρησιμοποιείται από ανθρώπους που έχουν πρόβλημα δυσανεξίας. Σε όλες τις χρήσεις του χρησιμοποιούμε λιγότερη ζάχαρη. Εκτός από παρασκευή ψωμιού και παξιμαδιού χρησιμοποιείτε κάθε φορά που μια συνταγή απαιτεί σοκολάτα ή κακάο. Για να αντικαταστήσουμε το κακάο, απλά χρησιμοποιούμε την ίδια ποσότητα χαρουπάλευρου. Η αναλογία του σε παρασκευή ψωμιού μπορεί να είναι 30%-40 % με προσθήκη το υπόλοιπο από λευκό αλεύρι. Ακόμη μπορούμε να παρασκευάσουμε παξιμάδια, κριτσίνια, κέικ βουτήματα τάρτες κ.α. Περιέχει περίπου 50% φυσικά ζάχαρα οπότε μπορεί να χρησιμοποιηθεί αντί για ζάχαρη σε όλα τα προϊόντα άρτου και ζαχαρ/στικής
Η ωρίμανση του χαρουπάλευρου, όπως και όλων των αλεύρων είναι απαραίτητη για να παρασκευάσουμε καλό ψωμί, διαφορετικά θα έχουμε ένα ψωμί με μικρή διόγκωση και το ζυμάρι θα είναι χωρίς ελαστικότητα.
Η ωρίμανση επιτυγχάνεται με τεχνικά μέσα ή με φυσικό τρόπο ανάλογα με την θερμοκρασία και την υγρασία του χώρου αποθήκευσης, η διάρκειά της είναι από 1 έως 3 εβδομάδες.
Η αποθήκευση των αλεύρων πρέπει να γίνεται σε μέρος φωτεινό, αεριζόμενο και η θερμοκρασία του χώρου πρέπει να κυμαίνεται από 21ο C έως 27ο C.
Γιάννης Μπόσγας
